Turkiye dili

TÜRK DİLİNİN TARİHİ SÖZ V AKLlGINDAN BİR ÖRNEK

(İNCİMEK)

PAŞA Y AVUZARSLAN•
Özet: Bu yazıda Türk dilinin tarihi söz varlığında yer alan incinıek fiilinin
türevleri. tarihi ve çağdaş Türk lehçelerinden örnekler verilerek tespit
edilmeye çalışılmıştır. İncimek fiilinin dönüşlük ekiyle genişletilmiş biçimi
olan incin- türevinden hareketle, Türk dilinde geçişsiz fiilierin döniişlii
çatıyla genişletilmiş biçimlerinde göriilen söz. dizimsel özellikler
irdelenmiştir.
Anahtar kelimeler: Karşılaştırmalı dil bilimi, incimekftili,Eetimoloji.Çatı.
Abstract: In this article ilı the re search work of Turkish language the use of
"equivalence, correspondence and "comparison" tenninology has been
evaluated in the term of li11guistics. Spedally in the frame work of
historical-comparison in linguistics the base of the verb "incimek" and the
morphologic structure has been determined in the contents of histarical and
modern Turkish languages. In addition to this the syntax of Turkish
language the usage of verb under the cover of transitive as well as
intransitive has also mentioned
Keywords: Comparative linguistic, Verb incimek. Etymology, Voice.
Türk dilinin söz varlığını konu edinen çok değerli yerli ve yabancı
bilimsel çalışma1 bulunmakla beraber. henüz çağdaş ve tarihi Türk
lehçeleriniin söz varlığında yer alan pek çok kelimenin reconstruktionu
ortaya konulamamış veya etymonu tespit edilememiştir. Tarihi Türk dili
kaynaklannda geçen ve günümüzde kullanım alanını yitirmiş olan bazı
sözlerin ilk biçimlerini açıklamak. Türkolajide oldukça zor bir konudur.
Özellikle tarihi söz varlığımızı içeren yazma eserleriınİzin pek çoğu bilimsel
ölçütler çerçevesinde yayımianmadığından etimoloji ve leksikoloji
çalışmalan da güçleşmektedir. Bunun yanı sıra tarihi ve çağdaş Türk
• Yrd.Doç. Dr .. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Türk Dili ve
Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi.
1 Özellikle Rus Türkolojisinde Türk dilinin söz varlığını işleyen çok önemli çalışmalar

bulunmaktadır; bunlardan Sravnitel'no-İstoriceskaya grammatika tjurkskix jazykov-
Leksika (Moskva 1 997) adlı yayın son yıllardaki